روش‌شناسی استاد محسن قرائتی در پاسخ‎گویی به شبهات دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طلبه سطح چهار حوزه علمیه قم، کارشناسی ارشد تاریخ اسلام دانشگاه باقرالعلوم

2 استادیار گروه کلام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

چکیده

آگاهی از شیوه‌ها و شاخصه‌های پاسخ‎گویی عالمانه به شبهات، به مثابه عاملی راهبردی و کارآمد، در پاسخ‎گویی به شبهات توسط عموم مبلغان و فعالان حوزه دین شناخته می‌شود. در بستر این مهم و در میان عالمان معاصر استاد محسن قرائتی از جمله چهره‌های سرشناسی هستند که با اهتمام بر این وظیفه خطیر و در پرتو آموزه‌های قرآنی، سالیان متمادی در مسیر دفاع از مرزهای عقیدتی گام برداشته‌اند. در مقاله حاضر کوشیده شده است به روش توصیفی– تحلیلی و با بهره‌گیری از شاخص‌های گفتمانی، شیوه‌های پاسخ به شبهات از منظر این عالم دینی استخراج و تبیین گردد؛ چنان‎که موضوعاتی از قبیل استفاده گسترده و هنرمندانه از فن تشبیه و تمثیل، طیف و تبارشناسی فکری شبهات، بهره‎گیری از روش تفسیر قرآن به قرآن، گفت‏وگو به زبان قوم و زمان‏شناسی در پاسخ به شبهات به عنوان مؤلفه‌هایی چشمگیر، در این مسلک معرفی و مصداق‌یابی شده است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [العربیة]

منهجیة الأستاذ محسن قرائتی فی الردّ علی الشبهات

نویسندگان [العربیة]

  • سید محمد مهدی موسوی نیا 1
  • محمد باقر پورامینی 2
1 الطالب الدینی فی السطح الرابع للحوزة العلمیة بقم، والماجستیر فی تاریخ الإسلام، جامعة باقر العلوم
2 استادیار گروه کلام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
چکیده [العربیة]

إن المعرفة بأسالیب الرد العلمی علی الشبهات ومؤشراته تعدّ لدی جمهور الدعاة والمبشرین والناشطین الدینیین بمنزلة عامل إستراتیجی وفعال فی الردّ علی الشبهات والشکوک. فی هذا المجال وفیما بین العلماء المعاصرین، یعد الأستاذ محسن قرائتی من الشخصیات المشهورة والذی اجتهد فی الدفاع عن الحدود العقائدیة مهتمًا بهذة المهمة الهامة وفی ضوء التعالیم القرآنیة. قد سعی هذا البحث بالمنهج الوصفی ـ التحلیلی واستخدام المؤشرات الخطابیة أن یستخرج ویشرح أسالیب الرد علی الشبهات من منظور هذا العالم الدینی. کما تم تعریف وذکر موضوعات وأشکال من هذا المنهج کمؤشرات لافتة بما فیها الاستخدام المکثّف والفنی لفن التشبیه والتمثیل، ومعرفة الشرائح والتیارات الفکریة للشبهات، وتطبیق منهج تفسیر القرآن بالقرآن، والحوار بلغة القوم، ومعرفة العصر ومقتضیاته فی الرد علی الشبهات.
 

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • محسن قرائتی
  • القرآن الکریم
  • الشبهة
  • التشبیه
  1. منابع و مآخذ

    * قرآن کریم.

    ** نهج البلاغة (للصبحی صالح)؛ ط1، قم: هجرت، 1414ق.

    *** نهج البلاغة (فیض الاسلام اصفهانىترجمه و شرح على‌نقى فیض الإسلام؛ چ5،                                                                       تهران: مؤسسه چاپ و نشر تألیفات فیض الإسلام، 1379.

    1. ابن‏شعبه حرانى، حسن بن على؛ تحف العقول عن آل الرسول ˆ؛ چ2، قم: جامعه مدرسین1404ق/ 1363ش.
    2. ابوجیب، سعدى؛ القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا؛ ط2، دمشق: دار الفکر، 1408ق.
    3. تهانوى، محمدعلى بن على؛ کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم؛ ط1، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون، 1996م.
    4. جوهرى، اسماعیل بن حماد؛ الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة؛ ط1، بیروت: دار العلم للملایین، 1376ق.
    5. حمیرى، نشوان بن سعید؛ شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم؛ ط1، دمشق: دار الفکر، 1420ق.
    6. خسروانى، علیرضا؛ تفسیر خسروى؛ چ1، تهران: کتابفروشى اسلامیه، 1390ق.
    7. شاکرین، حمیدرضا؛ چرا دین؟ چرا اسلام؟ چرا تشیع؟؛ چ1، قم: دفتر نشر معارف،1390.
    8. طبرسى، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ چ3، تهران: ناصر خسرو، 1372.
    9. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر؛ جامع البیان فى تفسیر القرآن؛ ط1، بیروت: دار المعرفه، 1412ق.
    10. قرائتى، محسن؛ تفسیر سوره احزاب؛‏ چ2، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، ‏1389‏، الف.
    11. --------؛ ‏اصول عقاید؛ تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، ‏1389،ب‏.
    12. --------؛ پرتوى از نور؛ چ2، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، ‏1388‏.
    13. --------؛ ‏پرسش و پاسخهاى قرآنى؛ چ2، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى‏از قرآن، 1389، ج‏.
    14. --------؛ ‏تفسیر نور؛ تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن‏، 1389، د.
    15. --------؛ قرآن و تبلیغ؛ تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، 1389، ه.
    16. قرشى بنابى، على‏اکبر؛ تفسیر احسن الحدیث؛ چ2، تهران: بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، 1375.
    17. گرفمی، البرز و دیگران؛ «روش‏شناسی پاسخ‏گویی به شبهات با استفاده از مؤلفه‎های عقلی در سیره امام صادق†»، فصلنامه کلام اسلامی؛ س29، ش114، 1399.
    18. محمدى رى‏شهرى، محمد؛ شناخت‏نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث؛ چ1، قم: مؤسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، 1391.
    19. مکارم شیرازی؛ ناصر؛ تفسیر نمونه؛ چ1، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1374.
    20. مصطفوى، نفیسه‏؛ تبیین و نقد نظریه ماده و صورت در فلسفه اسلامى و مقایسه آن با فیزیک کوانتوم؛ چ1، قم: دفتر نشر معارف، 1387.