امروزه در حوزه علم دینی، شبهات مختلفی، رواج یافته است. این شبهات که امکان، مطلوبیت و ضرورت علم دینی را نشانه رفته است، ریشه در تلقی و نوع نگاه به دین، علم و معرفت دینی دارد. بر پایه اختلاف نگاهها در زمینه علم دینی، رویکردها و دیدگاههای مختلفی شکل گرفته است. این رویکردها در چند محور کلی؛ نظیر «نقل محور» (نصبسند)، تجربهمحور، مبناگرا، اجتهادمحور و امثال آن، قابل تقسیماند. در نقلمحوری، اصالت به آموزههای نقلی داده میشود. این رویکرد، در میان موافقان و مخالفان علم دینی، طرفداران زیادی دارد. بیشتر منکران و مخالفان علم دینی، به دلیل نقلمحوری در معرفت دینی و تجربهگرایی در معرفت علمی (انحصار دین به نقل و علم به تجربه) از اساس با امکان، مطلوبیت و ضرورت علم دینی مخالفت میورزند؛ لذا شبهات زیادی را حوزه علم دینی طرح و رواج دادند. مقاله حاضر با روش تحلیلی-انتقادی به خاستگاه و مبادی شبهات علم دینی خواهد پرداخت. از مهمترین یافتههای مقاله این است که خاستگاه و مبادی اصلی شبهات علم دینی، ریشه در نوع دینشناسی، علمشناسی و روششناسی دارد.
خسروپناه، عبدالحسین، آسیبشناسی انکار علم دینی، دانشگاه اسلامی، سال دوازدهم، شمارۀ 2، تابستان 1387.
سروش، عبد الکریم، تفرج صنع، تهران: سروش، 1366.
ـــــــــــــــ، ماهنامه جهان اندیشه، شماره 2، آبان 1379.
ـــــــــــــــ، هفته نامه جامعه مدنى، شماره 20، تاریخ 22/11/1379.
ــــــــــــــ، اسلام و علوم اجتماعی؛ نقدی بردینیکردن علم، مندرج در کتاب: علم دینی؛دیدگاه ها و ملاحظات، به کوشش حسنی و دیگران، قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه، 1387.
ــــــــــــــ، اوصاف پارسایان، چ3، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط، 1374.
ــــــــــــــ، بسط تجربۀ نبوی، تهران: موسسه فرهنگی صراط، ۱۳۷۸.
ــــــــــــــ، مدارا و مدیریت، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط، 1376.
ــــــــــــــ، معنا، امکان و رهکارهای تحقق علم دینی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1389.
علیتبار، رمضان، علم دینی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1396.
قبادی، خسرو، دیدگاههای مختلف درباره دانشگاه اسلامی، تهران: شورای انقلاب فرهنگی، 1379.